Ümumilikd? c?miy?timizd? sosial i?? bir xeyriyy?çilik
faktoru kimi yana??l?r v? h?r hans? bir xeyriyy? v? ya köm?k f?aliyy?ti il? m???ul
olan ??xsl?ri sosial i?çi hesab edirl?r. Sosial i?in bel? bir v?ziyy?td?
olmas?, ?sas?n sosial i?in keçmi? tarixi il? ba?l?d?r. M?s?l?n q?rbd? kils?l?r
yard?ma ehtiyac? olan insanlara bird?f?lik yaxud ayl?q köm?k etm?kl? m???ul
idil?r. N?hay?t q?rbd? 19-cu ?srd?n ba?layaraq bu köm?k f?aliyy?tl?rin?
sistemli bir forma g?tirildi. Buda 1863-cü ild? AB?-da “Elmi Xeyriyy?nin” ?sas?
qoyulmas? il? ba?l?d?r. 20-ci ?srin ?vv?ll?rind?n ba?layaraq is? insanlara
maddi köm?kl? birg? m?n?vi köm?k d? edilm?y? ba?lad?. Buda sosial i?in yava?
yava? sistem hal?na sal?nmas? idi.

Az?rbaycanda da xeyriyy?çiliyin tarixi q?dim
zamanlara dayan?r. Faktiki olaraq 20-ci ?srin ?vv?ll?rind? art?q kütl?vi olaraq
xeyriyy?çi t??kilatlar? f?aliyy?t? ba?lay?rd?. M?s?l?n N??ri Maarif (1906), ??fa
C?miyy?ti (1912), Bak? Müs?lman Qad?n Xeyriyy? C?miyy?ti (1914), S?ad?t C?miyy?ti
(1907), Nicat C?miyy?ti (1906) v? s. Lakin bir çox keçmi? sovet ölk?l?rind?
oldu?u kimi, Az?rbaycanda da Sovet ittifaq?n?n yaranmas? il? bu c?miyy?t v? t??kilatlar
öz f?aliyy?tini dayand?rma?a m?cbur oldu. Bu anda biz? qaranl?q qalan Az?rbaycanda
sosial i?in l?ngim?si probleminin s?b?bini rahat ayd?nla?d?ra bil?rik. ?sas m?s?l?
kimi ill?rc? erm?nil?rl? ged?n müharib? bir çox elmi l?ngitdiyi kimi, sosial i?ind?
yaranmas?na imkan vermirdi. Dig?r tarixi fakt odur, vaxtil? 1924-cü ild? Parisd?
sosial i?çil?rin konfrans?nda Sovet ittifaq? üzvl?ri sosial i?i bir t?dris f?nni
kimi yeni s?n?t kimi q?bul etm?mi?dir. S?b?b is? bel? hallanm??d?r ki, Sovet
ittifaq? yeni qurulub v? bizim heç bir problemimiz yoxdur. T?bii ki, gülünc
olsada mü?yy?n formada sosial i?? b?nz?r bir sistem ayr?l?qda quruldu v? indid?
Rusyada bel? fikir formala??b ki, sosial i? bizd? avropadan ?vv?l var. Sad?c?
çat??mayan c?h?t, keçmi? Sovetler sosial i? kimi deyil, xeyriyy?çilik kimi
bax?rd?lar bu sistem?. Haz?rda da bir çox insan?n bu sistem? bel? yana?mas?
birm?nal? olaraq h?min fikirl? ba?l?d?r.

N?hay?t bunlar? n?z?r? alaraq sosial xidm?t v?
sosial i? anlay??lar?ndak? k?skin f?rql?ri gör? bil?rik. Sosial xidm?t ümum?n 2
formada yerin? yetiril? bil?r. Ilkin forma dövl?t v? qanun ç?rçiv?sind?. Ikinci
forma is? f?rdi ??xsl?rin h?r hansi yoxsul v? yaxud ?lil bir ??xs? yard?m göst?rm?si
yolu il?. Dövl?t s?viyy?sind? sosial xidm?t qanunlar? sosial i?çil?r t?r?find?n
izl?nilir v? at?lan add?mlar paralell??dirilir. F?rdi yolla sosial xidm?t göst?r?nl?ri
is? biz heç bir zaman sosial i?çi adlandira bilm?rik. Bu ??xsl?r? ?n yax??
formada xeyriyy?çil?r dem?k olar. Ümumdünya sosial i? assosasiyas?nda da
xeyriyy?çi v? sosial i?çi anlay??lar?n?n düzgün f?rql?ndirilm?si yolunda ciddi
add?mlar at?l?r.

Türkiy? d? sosial i? anlay??? sosyal hizmet
anlay??? kimi göst?rilir. Az?rbaycan dilin? t?rcüm? olunanda sosial xidm?t
anlay??? art?q bizd? olan sosial i? anlay??? il? k?skin uçurumlara s?b?b olur.
T?kç? bizd? deyil, elec?d? dünya sosial i? sistemi il?d? k?skin f?rql?r özünü
göst?rir. Bel? ki, Türkiy?d? sosial i?in t?drisi 1960-c? ill?rin ?vv?l?rind?
ba?layanda, bir çox ölk?l?rd? xüsusi il? AB? v? Avropa ölk?l?rind? böyük
inki?af?n oldu?u ayd?n m?s?l? idi. M?s?l?n, h?min ill?rd? Fransada sosial i?in
t?drisini ver?n t?hsil mü?ssissinin say? 41, AB?-da is? 150-d?n çox idi. BMT-nin
t?yinat?na gör?, 1950-ci ild? dünyada 46 ölk?d? 373 t?hsil mü?ssis?sind? sosial
i? t?dris olunub. Be? il sonra sosial i?in t?dris edildiyi ölk? say? 53, t?hsil
mü?ssis?sinin say? is? 422 idi. Sosial i?in k?skin çiç?kl?ndiyi dövrd? Türkiy?nind?
bu sistem? qo?ulmas? xo? hal idi. Lakin sosial i? deyild?, sosial xidm?t kimi f?aliyy?t?
ba?lamas? v? haz?rdada bu anlay???n qalmas? ?sas?n Türkiy?d? sosial i?in t??kilinin
dini qurumlar, vakflar t?r?find?n apar?lmas? il? ?laq?lidir. Sosial i?? yard?m
formas? kimi bax?lmas? bunun adi sübutudur. Lakin bunuda qeyd ed? bil?rik ki, Türkiy?d?
sosial i? 1960-dan b?ri böyük inki?af yolu keçmi?dir.

Türkiy?d? sosial i? t?drisinin ba?lad??? ill?rd?
sosial xidm?t v? yard?m mövzusu h?r ?eyd?n ?vv?l bir bilgi, yön, t?dris mövzusu
olaraq mü?yy?nl??mi? v? Turkiy?nin c?nub ölk?l?rind?, xüsusil?  son 30 ild?n b?ri universitetl?rin bir bölm?si
olaraq t?dris h?yat?na girmi? olan sosial i? instutlar?, fakült?l?ri bu t?dris?
örn?y olmu?lar. Sa?l?q v? Sosial Yard?m Bakanl??? bir yandan sosial i?
instutlar? açmaq üçün haz?rl?qlar aparark?n, bir dig?r t?r?fd?n d? C?nubi
Avropa Ölk?l?rin? v? AB?-na bu sah?d? muasir t?hsil almaq üçün t?l?b?l?r gönd?rmi?dir.
N?hay?t bu haz?rl?qlar n?tic?sind? Türkiy?d? ilk sosial i? instutu 1961-ci ild?
Ankarada t?dris? aç?lm??d?r. (Bayc?n 1961)

Sosyal Xidm?tl?r Akademiyas?n?n 1961-ci ilinin
noyabr ay?nda 34 t?l?b? il? t?dris? ba?lamas? Türkiy?d? sosyal i? sah?sind?
at?lan ?n ön?mli add?mlardan biri olmu?dur. ?slind? bu, yeni do?maqda olan bir
ixtisas?n Türkiy?d? ya?ad??? bir gerç?klikdir.

Sosial i?in
ixtisas kimi, s?n?t kimi yaranmas? Az?rbaycanda d?rin kökl?r? dayanmasa da,
yaxud l?ngim?si haqq?nda birçox s?b?bl?r ortaya qoysaqda dey? bil?rik ki, Az?rbyacanda
sosial i? ixtisas? ilk d?f? 2005-ci ild? Bak? Dövl?t Universitetind? magistr
pill?sind? aç?ld?. Daha sonra  2008-ci
ild? Bak? Dövl?t Universitetind? v? 2010-cu ild? Az?rbaycan Universitetind?
bakalavr s?viyy?sind? sosial i? ixtisas? yarad?ld?. Haz?rda bir çox
universitetl?r d? sosial i? t?dris olunur v? yeni kadrlar yaran?r. 2012-ci ild?
is? Sosial Xidm?t haqq?nda qanunun q?bul olunmas? bunun bariz nümun?sidir.